Memurların Basına Bilgi ve Demeç Vermesi Yasak mı?

Devlet Memurları Kamu Görevleriyle İlgili Olarak Basına Bilgi ve Demeç VEREMEZ

Devlet memurlarının, basına bilgi ve demeç vermesine ilişkin düzenleme 657 sayılı Kanunun 15’inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddede “Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve
televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir. Askeri hizmet ile ilgili bilgiler özel kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin yetkili, kıldığı personel dışın da hiç bir kimse tarafından açıklanamaz.” hükmü yer almaktadır. İlgi madde memurların kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi ve demeç veremeyeceklerini açıkça belirtilmiştir.

Devlet Memurları Kamu Görevleriyle İlgili Olmayan Konularda Basına Bilgi ve Demeç VEREBİLİR

Meri mevzuatta yer alan “kamu görevleri hakkında basına bilgi ve demeç veremez” ifadesinin memurlarca ve hatta bazı idarecilerce yanlış anlaşıldığı daha önceki davaya konu hususlardan ve memurlarla yapılan görüşmelerden anlaşılmaktadır. Memurların kamu göreviyle ilgili konularda basına demeç veremeyeceği fakat kamu görevi ile ilgili olmayan herhangi bir konuyla ilgili olarak basına açıklama yapabileceği ve demeç verebileceği ilgi içtihat kararlarında açıkça belirtilmiştir.

Danıştayın bu konuda verdiği içtihat kararlarını şu adrese girip teyit edebilirsiniz:

https://karararama.danistay.gov.tr/

Emsal Yargı Kararı 1: Danıştay Sekizinci Dairesi E: 1996/814, K:1998/1927

Emsal Yargı Kararı 2: Danıştay Beşinci Dairesi E:1993/1617, K:1993/4214

Emsal Yargı Kararı 3: Danıştay Beşinci Dairesi E:1993/1617, K:1993/4214

Emsal Yargı Kararı 4: Danıştay Sekizinci Dairesi E: 1996/814, K:1998/1927

İlgi içtihat metinlerinden de açıkça anlaşılacağı üzere kamu görevlileri kamu görevleri hakkında açıklamada bulunamaz fakat kamu görevleriyle alakalı olmayan konularda her türlü basın açıklamasını yapabilir ve basına demeç verebilir. Mevzuatta yer alan ilgi maddeler bilerek ya da bilmeyerek bir şekilde kamu görevlileri basına demeç veremez şeklinde açıklanmaktadır ve memurlar kamu görevleriyle ilgili olmayan hususlarda olsa dahi basına demeç vermekten ve basına bilgi vermekten kaçınmaktadır. Oysa memur yaptığı kamu göreviyle ilgili olmayan fikirlerini her platformda özgürce dile getirebilir.

Memurun Fikir, Düşünce ve Kanaatlerinin Açıklama Özgürlüğünün Yasal Dayanağı

Düşünce ve ifade özgürlüğü, TC Anayasasının 26/1 ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10. maddesinde düzenlenmiştir. Düşünce ve ifade özgürlüğü hakkı, Anayasa ve sözleşmenin (AİHS) ortak koruma alanında yer almaktadır. Anayasamızda “Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar.” ifadesi yer almaktadır. Anayasal hak kapsamında memurlar kamuda yaptığı görevlerle ilgili olmamak şartı ile hayata dair herhangi bir konuyla ilgili olarak fikir, düşünce ve kanaatlerini dile getirebilirler.

Kamu Görevlileri Özlük Haklarının Artırılmasını Yazılı veya Sözlü Olarak Dile Getirebilir mi?

Kamu görevlileri maaş ve özlük haklarının artırılmasını yazılı veya sözlü olarak dile getirebilir. Bu konuda basına demeç verebilir, açıklama yapabilir. Örneklerle durumu anlatalım:

Maliye Bakanlığında çalışan bir memursunuz diyelim. Sizin kamudaki göreviniz de maaş artışlarına ilişkin çalışma yapmak. Sizin maaş artışlarının ne/nasıl olacağına dair basına bilgi vermeniz suçtur ancak ancak maaş artışlarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının yayımlanmasından sonra yapılan zammın düşük olduğunu ve bu maaşlarla geçinmesinin zor olduğunu bir basın organına açıklamanız suç değildir.

Milli Eğitim Bakanlığında çalışan bir öğretmensiniz diyelim. Okul içindeki idari işleyişe (örneğin okul müdürünün işleri nasıl yürüttüğüne ilişkin bilgi vermesi) ilişkin basına bilgi vermeniz suçtur. Ancak sizin mesleğin daha ileriye gitmesine ilişkin öneriler sunmanız, maaş artışlarını, özlük haklarınızın düşüklüğünü eleştirmeniz vb suç değildir.

Diyanet İşleri Başkanlığında çalışan bir imamsınız diyelim. Sizin diyanet işleri başkanlığının işleyişi, idari olarak işlerin aksak ve noksan yapıldığını iddia etmeniz bir suçtur. Fakat sizin maaş ve özlük haklarınızı, imamların çalışma şartlarını eleştirmeniz fikir ve düşünce hürriyeti kapsamındadır. Bu konuda açıklama yapmanız suç değildir.

Kamu Mühendislerinin Maaş ve Özlük Haklarının İyileştirilmesini Talep Etmesi Suç mu?

Anayasamızda yer alan “Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar.” maddesi gereği kamu mühendisleri maaş ve özlük haklarının artırılmasını her türlü platformda dile getirebilir ve bu kesinlikle herhangi bir kanuna göre suç değildir. Sosyal medya’da maaşların artırılmasını talep etmek, özlük haklarının iyileştirilmesini talep etmek suç değildir.